บทความโดย ณัฐวิชช์ ว่องสิทธิโรจน์ regional technical head, ManageEngine
ยุคที่มีเพียง ChatGPT ครองเวทีแชตบอต AI ได้กลายเป็นอดีตไปแล้ว — ปัจจุบัน แชตบอต AI แพร่หลายไปทั่วทุกวงการ ทำหน้าที่ตั้งแต่งานพื้นฐานอย่างการตอบคำถาม ไปจนถึงงานที่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์ เช่น การเสนอไอเดียใหม่ๆ แนวโน้มการใช้งานก็ยิ่งชัดเจนขึ้นเรื่อยๆ ล่าสุด Gartner คาดการณ์ว่า ภายในปี 2028 ปริมาณการใช้งานเสิร์ชเอนจินแบบเดิมจะลดลงถึง 25% เนื่องจากผู้คนหันมาใช้แชตบอต AI เป็นแหล่งหาคำตอบแทนมากขึ้น
การผสานเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เข้ากับทุกระดับของระบบเศรษฐกิจไทย กำลังกลายเป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญของการเติบโตในอุตสาหกรรมบอตของประเทศ โดยในปี 2024 มูลค่าตลาดบอตของไทยอยู่ที่ 125.5 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และคาดว่าจะเติบโตเฉลี่ยปีละ 23.6% ตั้งแต่ปี 2025 ไปจนถึงปี 2030 การเติบโตดังกล่าวได้รับแรงหนุนจากการนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช้มากขึ้นอย่างต่อเนื่อง ควบคู่ไปกับความต้องการที่เพิ่มขึ้นต่อโซลูชันที่ขับเคลื่อนด้วยปัญญาประดิษฐ์ (AI)
แนวโน้มการนำ AI มาใช้ในภาคธุรกิจไทยยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยอัตราการใช้งานเพิ่มจาก 15.2% ในปี 2023 เป็น 17.8% ในปี 2024 ขณะเดียวกัน รายงาน AI Readiness Measurement 2024 ของศูนย์ธรรมาภิบาลปัญญาประดิษฐ์ (AIGC) ยังเผยว่า 73.3% ขององค์กรกำลังเตรียมความพร้อมในการนำ AI มาใช้งานในอนาคต
โครงการริเริ่มอย่างยุทธศาสตร์ Thailand 4.0 และยุทธศาสตร์ปัญญาประดิษฐ์แห่งชาติ มีบทบาทสำคัญในการสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการนำ AI มาใช้งาน ผ่านการส่งเสริมธรรมาภิบาลข้อมูล การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน และการเพิ่มขีดความสามารถด้านทรัพยากรมนุษย์ ซึ่งล้วนเป็นปัจจัยสนับสนุนการผสานเทคโนโลยี AI ในระดับประเทศ
แต่อะไรที่สะดวกเกินไปก็มักจะดีเกินกว่าจะเป็นจริงได้ ปฏิเสธไม่ได้ว่าแชตบอต AI นั้นใช้งานสะดวกเป็นอย่างยิ่ง แต่ก็แฝงมาพร้อมกับข้อควรระวัง ยิ่งสนทนาพูดคุยกับบอตมากเท่าไร ก็ยิ่งเป็นการเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวมากขึ้นเท่านั้น ซึ่งข้อมูลเหล่านี้อาจถูกนำไปใช้ต่อโดยที่ผู้ใช้ไม่รู้ตัว และบางครั้งกว่าจะรู้ว่าเกิดอะไรขึ้น ก็ต่อเมื่อสายเกินไปแล้ว
อย่างไรก็ตาม ข่าวดีคือ คุณสามารถเริ่มต้นตั้งแต่ตอนนี้ในการปกป้องข้อมูลส่วนตัวจากการถูกนำไปใช้ในทางที่ไม่เหมาะสมได้หากจะหาวิธีที่ช่วยปกป้องให้บทสนทนาของคุณเป็นส่วนตัว และข้อมูลของคุณปลอดภัย นี่คือสิ่งที่คุณควรรู้
1.ระวังเทรนด์ไวรัลบนโซเชียลมีเดีย
คุณอาจเคยเห็นเทรนด์ยอดฮิตบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียที่คุณชื่นชอบ ซึ่งแชตบอตสามารถ ‘วิเคราะห์บุคลิกภาพของคุณ’ ได้ อาจฟังดูเหมือนไม่อันตราย แต่ความจริงแล้ว เทรนด์เหล่านี้ทำงานด้วยการดึงข้อมูลส่วนตัวที่ผู้ใช้เผยแพร่เอาไว้ ไม่ว่าจะเป็นชื่อ วันเกิด งานอดิเรก หรือสถานที่ทำงาน ซึ่งทั้งหมดสามารถถูกนำไปใช้ในทางที่ไม่เหมาะสมได้ มิจฉาชีพสามารถนำข้อมูลเหล่านั้นมาต่อกันจนรู้เรื่องส่วนตัวของผู้ใช้แทบทั้งหมด
2.ให้ความสำคัญกับการเข้ารหัสข้อมูลและกฎหมายคุ้มครองความเป็นส่วนตัว
บริการแชตบอต AI ที่ดีที่สุดจะปฏิบัติตามกฎหมายคุ้มครองข้อมูล เช่น GDPR (กฎระเบียบว่าด้วยการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลของสหภาพยุโรป) และ PDPA (พระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล) เพื่อปกป้องข้อมูลของคุณจากการเข้าถึงโดยไม่ได้รับอนุญาต แชตบอตเหล่านี้ควรมีการเข้ารหัสข้อมูลในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง ซึ่งจะช่วยทำให้ข้อมูลของคุณไม่สามารถอ่านได้โดยการแปลงสภาพด้วยอัลกอริทึมที่ซับซ้อน ปัจจุบันนี่ถือเป็นวิธีรักษาความปลอดภัยข้อมูลที่ได้รับความนิยมและมีประสิทธิภาพสูงสุด ให้คุณตรวจสอบนโยบายความเป็นส่วนตัวของแชตบอตที่ใช้งาน เพื่อให้มั่นใจว่าเป็นไปตามกฎหมายคุ้มครองข้อมูล และบทสนทนาของคุณถูกเข้ารหัสอย่างเหมาะสม
- ปิดการบันทึกประวัติการสนทนา
แชตบอต AI จะ ‘เรียนรู้’ เกี่ยวกับคุณจากการเก็บประวัติการสนทนาและปฏิสัมพันธ์ที่ผ่านมา แม้ว่าการทำเช่นนี้จะช่วยให้ตอบสนองได้ดีขึ้น แต่ก็หมายความว่าข้อความถาม-ตอบและข้อมูลที่คุณป้อนทั้งหมดจะถูกบันทึก วิเคราะห์ และนำไปใช้ฝึกสอนโมเดล AI ในอนาคตได้ คุณจึงสามารถควบคุมเรื่องนี้ได้ด้วยการปิดการบันทึกประวัติการสนทนาในเมนูตั้งค่า
ขอยกตัวอย่างการใช้ ChatGPT เพื่อแสดงวิธีปิดการใช้ข้อมูลสนทนาในการฝึกสอน AI ดังนี้
- ลงชื่อเข้าใช้ ChatGPT
- เข้าไปที่โปรไฟล์ (Profile) → ตั้งค่า (Settings) → การควบคุมข้อมูล (Data Controls)
- ค้นหาเมนู “ปรับปรุงโมเดลให้ดียิ่งขึ้นสำหรับทุกคน” (Improve the model for everyone) แล้วปิดการใช้งาน
การปรับตั้งค่านี้จะช่วยเสริมความปลอดภัยและปกป้องความเป็นส่วนตัวของคุณได้อย่างมาก
4.ไม่ต้องล็อกอิน ใช้งานแบบไม่ระบุตัวตน
หากคุณใช้แชตบอต AI เพียงเพื่อค้นหาข้อมูลอย่างรวดเร็วครั้งเดียว ไม่จำเป็นต้องล็อกอินเลย เพราะการล็อกอินและสร้างบัญชีจะเชื่อมโยงประวัติการสนทนาของคุณกับโปรไฟล์ ทำให้สามารถติดตามคุณได้ง่ายขึ้น เพื่อรักษาความเป็นส่วนตัวให้สูงสุด ควรใช้งานในโหมดไม่ระบุตัวตน เช่น โหมด Incognito โหมด Guest หรือโหมด Privacy ตามแต่ละเบราว์เซอร์ ซึ่งจะช่วยจำกัดการเก็บข้อมูลและป้องกันไม่ให้ข้อมูลส่วนตัวเชื่อมโยงกับบทสนทนา แม้ว่าจะมีข้อจำกัดในบางฟีเจอร์ของเบราว์เซอร์ แต่การได้คืนความเป็นส่วนตัวนั้นถือว่าคุ้มค่ากับการแลกเปลี่ยนแน่นอน
การรั่วไหลของข้อมูลถือเป็นเรื่องที่ร้ายแรง ไม่ใช่เพียงแค่การปกป้องข้อมูลส่วนตัวของคุณเท่านั้น เพราะเมื่อข้อมูลของคุณหลุดออกไปแล้ว แทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่จะลบให้หมดสิ้น แม้ว่าแชตบอต AI จะมีประโยชน์ แต่ก็ขึ้นอยู่กับตัวคุณที่จะไม่ให้มันเรียนรู้ข้อมูลของคุณมากเกินไป ยิ่งคุณควบคุมร่องรอยดิจิทัลของตัวเองได้มากเท่าไร ข้อมูลของคุณก็จะยิ่งปลอดภัยมากขึ้นเท่านั้น
